When a Mistranslation Became a Tragedy: The Story of “Mokusatsu”
2 March 2025, Bangkok – In world history, there are moments that show how a single word can alter the fate of humanity. One of the most devastating examples occurred during World War II with the Japanese word “mokusatsu” (黙殺), a term mistranslated from Japanese to English that led to the dropping of atomic bombs on Hiroshima and Nagasaki.
What Does “Mokusatsu” Really Mean?
“Mokusatsu” is a word made up of two kanji characters. The first, “黙,” means “silence,” and the second, “殺,” means “to kill.” Together, the word can take on several meanings, such as “to ignore,” “to disregard,” or “to treat with silent contempt.” However, in certain contexts, it can also mean “to withhold comment” — a way of pausing to think before deciding. The word’s meaning is highly ambiguous and depends heavily on the situation and the speaker’s intent. Japanese is full of such words—terms that shift in meaning based on context. If a translator doesn’t grasp the culture or nuances, misunderstandings can easily arise.
The Event That Changed History
This story unfolded in July 1945, near the end of World War II. The Allies (led by the United States, Britain, and the Soviet Union) issued the Potsdam Declaration, demanding Japan’s unconditional surrender and warning that refusal would lead to massive destruction. Japan’s Prime Minister at the time, Kantaro Suzuki, responded with a single word: “mokusatsu.”
The problem arose when this word was translated into English. The Allies interpreted it as “to ignore” or “to reject with contempt,” which sounded like a direct challenge. As a result, the United States decided to drop atomic bombs on Hiroshima on August 6 and Nagasaki on August 9, 1945. Hundreds of thousands of lives were lost, and the world was forever changed.
A Mistranslation or a Misunderstanding?
So, what did Suzuki really mean? Some believe he used “mokusatsu” to buy time or signal a pause, not to outright reject the demand. But the translator might not have understood the deeper meaning or the political context and chose the harsher “ignore” instead. If a highly skilled Japanese-to-English translator had been involved—one who knew the word’s ambiguity—they might have flagged it and sought clarification. Yet, in the tense atmosphere of war, such mistakes were all too easy to make.
An NSA document titled Mokusatsu: One Word, Two Lessons points out a key issue in translation: people often assume every word in one language has an exact match in another. In reality, that’s not true—especially when cultures differ. A word might carry meanings that are completely unfamiliar to the other side.
Lessons from the Mistake
The “mokusatsu” incident is an extreme example of the consequences of mistranslation, but it teaches us that translation isn’t just about swapping words between languages. It’s about understanding hidden meanings and context. Especially in critical matters like legal documents, diplomacy, or historical records, using professional, certified translators is essential to avoid misunderstandings that could lead to disaster.
Today, when translating important documents—business contracts, court papers, or historical records—choosing skilled translators who deeply understand both languages is a must. As “mokusatsu” showed us, a single mistranslated word can truly change the world.
What do you think? Was this the translator’s fault, or just a piece of wartime fate?
SEAProTI’s certified translators, translation certification providers, and certified interpreters:
The Southeast Asian Association of Professional Translators and Interpreters (SEAProTI) has officially announced the criteria and qualifications for individuals to register as “Certified Translators,” “Translation Certification Providers,” and “Certified Interpreters” under the association’s regulations. These guidelines are detailed in Sections 9 and 10 of the Royal Thai Government Gazette, issued by the Secretariat of the Cabinet under the Office of the Prime Minister of the Kingdom of Thailand, dated July 25, 2024, Volume 141, Part 66 Ng, Page 100.
To read the full publication, visit: the Royal Thai Government Gazette
เมื่อคำแปลผิดกลายเป็นโศกนาฏกรรม: เรื่องราวของ “โมกุซัตสึ”
2 มีนาคม 2568, กรุงเทพมหานคร – ในประวัติศาสตร์โลกมีเหตุการณ์ที่แสดงให้เห็นว่าคำเพียงคำเดียวสามารถเปลี่ยนชะตากรรมของมนุษยชาติได้ และหนึ่งในตัวอย่างที่เลวร้ายที่สุดเกิดขึ้นในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง กับคำว่า “โมกุซัตสึ” (黙殺) คำในภาษาญี่ปุ่นที่ถูกแปลผิดจากญี่ปุ่นเป็นอังกฤษ จนนำไปสู่การทิ้งระเบิดนิวเคลียร์ที่ฮิโรชิมาและนางาซากิ
“โมกุซัตสึ” แปลว่าอะไรกันแน่
“โมกุซัตสึ” เป็นคำที่ประกอบด้วยอักษรคันจิสองตัว ตัวแรก “黙” แปลว่า “เงียบ” และตัวที่สอง “殺” แปลว่า “ฆ่า” เมื่อรวมกัน คำนี้มีความหมายได้หลายแบบ เช่น “ไม่สนใจ” “เพิกเฉย” หรือ “นิ่งเงียบด้วยความดูถูก” แต่ในบางบริบท มันอาจหมายถึง “ยังไม่ขอออกความเห็น” ซึ่งเป็นการขอพักคิดก่อนตัดสินใจ คำนี้มีความคลุมเครือสูง ขึ้นอยู่กับสถานการณ์และเจตนาของผู้พูด ภาษาญี่ปุ่นมีคำแบบนี้เยอะ—คำที่ความหมายเปลี่ยนไปตามบริบท ถ้าแปลไม่ดีหรือไม่เข้าใจวัฒนธรรม ความเข้าใจผิดก็เกิดขึ้นได้ง่ายๆ
เหตุการณ์ที่เปลี่ยนประวัติศาสตร์
เรื่องนี้เกิดขึ้นในเดือนกรกฎาคม ปี 1945 ช่วงปลายสงครามโลกครั้งที่สอง พันธมิตร (นำโดยสหรัฐฯ อังกฤษ และสหภาพโซเวียต) ออก “ปฏิญญาพ็อตสแดม” เรียกร้องให้ญี่ปุ่นยอมจำนนโดยไม่มีเงื่อนไข พร้อมขู่ไว้ว่าถ้าปฏิเสธจะเจอกับการทำลายล้างครั้งใหญ่ นายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นตอนนั้น คันทาโร ซูซูกิ ตอบกลับด้วยคำสั้นๆ คำเดียว: “โมกุซัตสึ”
ปัญหาคือ เมื่อคำนี้ถูกแปลเป็นภาษาอังกฤษ ฝ่ายพันธมิตรตีความว่าเป็นการ “เพิกเฉย” หรือ “ปฏิเสธอย่างดูถูก” ซึ่งเหมือนเป็นการท้าทายโดยตรง ผลที่ตามมาคือ สหรัฐฯ ตัดสินใจทิ้งระเบิดนิวเคลียร์ที่ฮิโรชิมาในวันที่ 6 สิงหาคม และนางาซากิในวันที่ 9 สิงหาคม 1945 มีผู้เสียชีวิตนับแสนคน และโลกเปลี่ยนไปตลอดกาล
แปลผิด หรือเข้าใจผิดกันแน่
คำถามที่หลายคนสงสัยคือ ซูซูกิต้องการสื่ออะไรกันแน่ บางคนเชื่อว่าเขาตั้งใจใช้ “โมกุซัตสึ” เพื่อขอเวลาคิด ไม่ใช่ปฏิเสธแบบสิ้นเชิง แต่คนแปลอาจไม่เข้าใจความหมายที่ลึกซึ้ง หรือไม่รู้บริบทการเมืองตอนนั้น เลยเลือกแปลเป็น “ไม่สนใจ” ซึ่งฟังดูรุนแรงกว่า ถ้ามีนักแปลที่เชี่ยวชาญทั้งภาษาและวัฒนธรรมญี่ปุ่นจริงๆ อาจจะเห็นความคลุมเครือของคำนี้ และถามกลับไปให้ชัดเจนก่อน แต่ในภาวะสงครามที่ทุกอย่างตึงเครียด ความผิดพลาดแบบนี้ก็เกิดขึ้นได้ง่าย
เอกสารจาก NSA ชื่อ “Mokusatsu: One Word, Two Lessons” เคยบอกไว้ว่า ปัญหาของการแปลคือคนมักคิดว่าทุกคำในภาษาหนึ่งจะมีคำแปลที่ตรงตัวในอีกภาษา แต่ความจริงไม่ใช่แบบนั้น โดยเฉพาะเมื่อวัฒนธรรมต่างกัน คำๆ หนึ่งอาจมีความหมายที่คนอีกฝั่งไม่เคยรู้จักมาก่อน
บทเรียนจากความผิดพลาด
เหตุการณ์ “โมกุซัตสึ” เป็นตัวอย่างสุดโต่งของผลกระทบจากการแปลผิดพลาด แต่มันสอนเราว่าการแปลไม่ใช่แค่เปลี่ยนคำจากภาษาหนึ่งไปอีกภาษาหนึ่ง มันต้องเข้าใจความหมายที่ซ่อนอยู่และบริบทด้วย โดยเฉพาะในเรื่องสำคัญอย่างเอกสารกฎหมาย การทูต หรือประวัติศาสตร์ การใช้บริการนักแปลมืออาชีพที่ได้รับการรับรองจึงจำเป็นมาก เพื่อป้องกันความเข้าใจผิดที่อาจนำไปสู่ปัญหาใหญ่
ทุกวันนี้ ถ้าเราต้องแปลเอกสารสำคัญ เช่น สัญญาธุรกิจ เอกสารศาล หรือบันทึกประวัติศาสตร์ การเลือกนักแปลที่เก่งและเข้าใจทั้งสองภาษาอย่างลึกซึ้งคือสิ่งที่ขาดไม่ได้ เพราะอย่างที่ “โมกุซัตสึ” สอนเรา—คำเดียวที่แปลผิด อาจเปลี่ยนโลกได้จริงๆ
คุณคิด怎么样 (คิดยังไง)? เหตุการณ์นี้เป็นความผิดของนักแปลจริงๆ หรือเป็นแค่ส่วนหนึ่งของโชคชะตาในสงครามกันแน่
เกี่ยวกับนักแปลรับรอง ผู้รับรองการแปล และล่ามรับรองของสมาคมวิชาชีพนักแปลและล่ามแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
สมาคมวิชาชีพนักแปลและล่ามแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (SEAProTI) ได้ประกาศหลักเกณฑ์และคุณสมบัติผู้ที่ขึ้นทะเบียนเป็น “นักแปลรับรอง (Certified Translators) และผู้รับรองการแปล (Translation Certification Providers) และล่ามรับรอง (Certified Interpreters)” ของสมาคม หมวดที่ 9 และหมวดที่ 10 ในราชกิจจานุเบกษา ของสำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี ในสำนักนายกรัฐมนตรี แห่งรffาชอาณาจักรไทย ลงวันที่ 25 ก.ค. 2567 เล่มที่ 141 ตอนที่ 66 ง หน้า 100 อ่านฉบับเต็มได้ที่: นักแปลรับรอง ผู้รับรองการแปล และล่ามรับรอง
